زبان برنامه نویسی C یک زبان همه منظوره هست که دستورالعمل‌های این زبان بسیار شبیه عبارات جبری و نحو اون شبیه جملات انگلیسیه. این باعث میشه که C یک زبان سطح بالا باشه که برنامه‌نویسی داخل آن آسان هست. ++C  که از نسل C هست، همه ویژگی‌های C رو به ارث برده. ولی برتری فنی دیگری هم داره. ++C اکنون شی‌گرا هست که میتونیم با استفاده از این خاصیت، برنامه‌های شی‌گرا بسازیم. برنامه‌های شی‌گرا منظم و ساخت‌ یافته‌ هستن، قابل به روز رسانی هستن، به سهولت تغییر و بهبود میکنن و قابلیت اطمینان و پایداری بیشتری دارن.

تاریخچه برنامه نویسی C++

در دهه 1970 در ازمایشگاه های بل زبانی به نام C ایجاد شد. انحصار این زبان در اختیار شرکت بل بود تا این که در سال 1978 توسط Kernighan و Richie شرح کاملی از این زبان منتشر شد و به سرعت نظر برنامه‌نویسان حرفه‌ای را جلب کرد. هنگامی که بحث شی‌گرایی و مزایای آن در جهان نرم‌افزار توسعه پیدا کرد، زبان C که قابلیت شی‌گرایی نداشت ناقص به نظر می‌رسید تا این که در اوایل دهۀ 1980 دوباره شرکت بل دست به کار شد و Bjarne Stroustrup زبان  C++ را طراحی کرد.

C++ ترکیبی از دو زبان C و Simula بود و قابلیت‌های شی‌گرایی هم داشت. از اون زمان به بعد شرکت‌های زیادی کامپایلرهایی برای  C++ طراحی کردن. این کار باعث شد تفاوت‌هایی بین نسخه‌های مختلف این زبان به وجود بیاد و از قابلیت سازگاری و انتقال اون کم بشه. به همین دلیل در سال 1998 زبان C++ توسط موسسۀ استانداردهای ملی آمریکا (ANSI) به شکل استاندارد و یکپارچه در‌آمد.

شروع کار با سی پلاس پلاس

یک  برنامه  یا Program دستورالعمل‌های مختلفی هست که می‌تونیم توسط کامپیوتر اجراش کنیم. برای نوشتن و اجرای هر برنامه به یک  ویرایش‌گر متن و یک کامپایلر احتیاج داریم که بستۀ  Visual  C++ محصول شرکت میکروسافت و بستۀ Builder  C++  محصول شرکت بورلند نمونه‌های جالبی از محیط مجتمع تولید برای زبان C++ به شمار میان. که می تونیم این محیط ها رو نصب کنیم و در آنها شروع به کدنویسی کنیم.

توضیح یا comment

توضیح، متنی هست که به منظور راهنمایی و درک بهتر به برنامه اضافه می‌شه و تاثیری در اجرای برنامه نداره. کامپایلر توضیحات برنامه را قبل از اجرا حذف می‌کنه. استفاده از توضیح باعث میشه که بقیه افراد کد برنامۀ شما را راحت‌تر درک کنن.

به دو صورت می‌توانیم به برنامه‌های C++ توضیحات اضافه کنیم:

1. با استفاده از دو علامت اسلش // : هر متنی که بعد از دو علامت اسلش بیاد تا اخر همان سطر یک توضیح تلقی می‌شه.
2. با استفاده از حالت C : هر متنی که با علامت /* شروع شود و با علامت */ تموم شه یک توضیح تلقی می‌شه.

عملگر خروجی

علامت>> عملگر خروجی در C++ نام داره که بهش عملگر درج هم میگن. یک عملگر چیزی هست که عملیاتی را روی یک یا چند شی انجام میده. عملگر خروجی، مقادیر موجود در سمت راستش را به خروجی سمت چپش می‌فرسته. به این ترتیب دستور:

cout<< 66 ;

مقدار 66 را به خروجی cout می‌فرسته که cout معمولا به صفحه‌نمایش اشاره میکنه . در نتیجه مقدار 66 روی صفحه نمایش نشون داده میشه.

لیترال‌ها و کاراکترها

یک لیترال رشته‌ای از حروف، ارقام یا علایم چاپی هست که بین دو علامت نقل قول ” ” محصور شده و یک کاراکتر یک حرف، رقم یا علامت قابل چاپ هست که بین دونشانۀ ‘ ‘ محصور شده. پس ‘w’ و ‘!’ و ‘1’ هر کدام یک کاراکتر هست. به تفاوت سه موجودیت عدد و کاراکتر و لیترال رشته‌ای دقت کنید: 6 یک عدد هست، ‘6’ یک کاراکتر هست و “6” یک لیترال رشته‌ای هست.

متغیرها و تعریف آن‌ها

متغیر مکانی در حافظه هست که چهار مشخصه داره: نام، نوع، مقدار، آدرس. وقتی متغیری رو تعریف می‌کنیم، اول با توجه به نوع متغیر، آدرسی از حافظه در نظر میگیریم و بعد میایم به اون ادرس یک اسم میدیم. داخل  C++قبل از این که بتونیم از متغیری استفاده کنیم، باید اون رو اعلان کنیم.

نحو اعلان یک متغیر

Type name initializer:

عبارت  type نوع متغیر رو مشخص می‌کنه. نوع متغیر به کامپایلر اطلاع می‌ده که این متغیر چه مقادیری می‌تونه داشته باشه و چه اعمالی می‌تونیم روی آن انجام بدیم. عبارت name نام متغیر رو نشان میده. این نام حداکثر می‌تونه 31 کاراکتر باشه، نباید با عدد شروع شه، علائم ریاضی نداشته باشه و همچنین کلمۀ کلیدی هم نباشه.

مقداردهی اولیه

عبارت  initializer مقداردهی اولیه نام داره که با استفاده از این عبارت میتونیم مقدار اولیه‌ای داخل متغیر مورد نظر مون بزاریم.

دستور زیر تعریف یک متغیر صحیح رو نشان می‌ده:

;int n = 50

مقداردهی اولیه به متغیرها

در خیلی از موارد بهتر هست که متغیرها رو داخل همان محلی که اعلان میشن مقداردهی کنیم. استفاده از متغیرهای مقداردهی نشده ممکن هست که باعث ایجاد دردسرهایی شه. دردسر متغیرهای مقداردهی نشده وقتی بزرگ‌تر می‌شه که سعی کنیم متغیر مقداردهی نشده رو داخل یک محاسبه به کار ببریم. مثلا اگه x  رو که مقداردهی نشده در عبارت y = x + 7; به کار ببریم، قطعا حاصل y غیر قابل پیش‌بینی میشه. برای این که همچنین مشکلاتی پیش نیاد باید متغیرها رو همیشه هنگام تعریف کردن شون مقداردهی کنیم. مثلا:

;int x=44

;int y=77

ثابت‌ها

داخل بعضی از برنامه‌ها از متغیری استفاده می کنیم که فقط یک بار لازم هست اون رو مقداردهی کنیم و بعد مقدار اون متغیر در سراسر برنامه بدون تغییر باقی می‌مونه. مثلا در یک برنامۀ محاسبات ریاضی، متغیری به نام  PI  تعریف می‌کنیم و آن رو با  3.14  مقداردهی می‌کنیم و می‌خوایم که مقدار این متغیر در سراسر برنامه ثابت بمونه پس در همچنین حالاتی از ثابت‌ها استفاده می‌کنیم.

یک ثابت، یک نوع متغیر هست که فقط یک بار مقداردهی می شود و سپس تغییر دادن مقدار آن در ادامۀ برنامه ممکن نیست.تعریف ثابت‌ها مانند تعریف متغیرهاست با این تفاوت که کلمه کلیدی  const به ابتدای تعریف اضافه میشه.

عملگر ورودی

برای این که بتوانیم هنگام اجرای برنامه مقادیری رو وارد کنیم از عملگر ورودی << استفاده می‌کنیم.

استفاده از دستور ورودی به شکل زیر هست:

;cin >> variable

  Variable نام یک متغیر هست.

عملگر ورودی نیز مانند عملگر خروجی به شکل جریانی رفتار می‌کنه. یعنی همان طور که در عملگر خروجی می‌تونیم چند عبارت را با استفاده از چند عملگر >> به صورت پشت سر هم چاپ کنیم، در عملگر ورودی نیز می‌تونیم با استفاده از چند عملگر << چند مقدار را به صورت پشت سر هم بگیریم.

مثلا با استفاده از دستور:

;cin >> x >> y >> z

میتونیم سه مقدار x و y و z به ترتیب از ورودی بگیریم و برای این کار باید بین هر ورودی یک فضای خالی (space) بگذاریم و پس از تایپ کردن همۀ ورودی‌ها، کلید enter رو فشار بدیم.